Depozyt notarialny

Zdarzają się sytuację że kupujący musi przelać środki przed podpisaniem aktu notarialnego, nie mając gwarancji, że kontrahent przeniesie na niego własność. Innym razem to sprzedający podpisuje umowę sprzedaży nie otrzymawszy jeszcze zapłaty, musi polegać na zapewnieniu kontrahenta, że ten dysponuje umówioną kwotą i ją zapłaci. Może wystąpić niepewność kontrahentów co do płatności.  

Notariusz, który w ramach dokonywanych czynności notarialnych może przyjąć na przechowanie umówioną cenę sprzedaży, aby następnie po zawarciu umowy wydać ją sprzedającemu. Zgodnie z art. 79 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie, notariusz może przyjąć na przechowanie pieniądze, papiery wartościowe, dokumenty, dane na informatycznym nośniku danych, o którym mowa w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Czynność określa się mianem „depozytu notarialnego”.

Notariusz ma prawo przyjąć w depozyt pieniądze wyłącznie w związku z dokonywaną w jego kancelarii czynnością. Nie ma zatem możliwości złożenia pieniędzy do depozytu u innego notariusza niż tego, przed którym strony zamierzają zawrzeć umowę sprzedaży. 

Bezpieczeństwo depozytu

Środki wpłacone na ten rachunek depozytowy są całkowicie bezpieczne. Z przepisów prawa bankowego wynika, że w przypadku wszczęcia egzekucji przeciwko notariuszowi lub w przypadku ogłoszenia przez niego upadłości, jak też w razie śmierci notariusza, środki wpłacone do depozytu nie podlegają zajęciu, nie wchodzą do masy upadłości ani nie wchodzą do spadku po właścicielu rachunku bankowego. Środki te są zatem całkowicie bezpieczne i mogą jedynie wrócić do osoby, która je wpłaciła albo zostać wypłacone drugiej stronie transakcji, po spełnieniu określonych warunków.

Procedura realizacji depozytu notarialnego

Z przyjęcia depozytu notariusz spisuje protokół, w którym wymienia datę przyjęcia środków, ustala tożsamość osoby składającej, datę mającego nastąpić wydania oraz imię, nazwisko i miejsce zamieszkania osoby odbierającej depozyt. W praktyce w treści protokołu z przyjęcia depozytu określa się także warunki wydania depozytu. Najczęściej w protokole tym notariusz wprowadza  postanowienie, zgodnie z którym w przypadku dojścia do skutku planowanej umowy sprzedaży środki wpłacone do depozytu zostają przekazane na rachunek bankowy sprzedającego, zaś w przypadku niezawarcia umowy, środki te zostaną wypłacone z powrotem kupującemu. Określając warunek wypłaty pieniędzy w ten sposób, w dniu podpisania umowy sprzedaży nieruchomości obie strony są zabezpieczone. Sprzedający ma pewność, że kupujący dysponuje środkami na zapłatę ceny zakupu, o czym powinien poinformować go notariusz, potwierdzając przyjęcie środków do depozytu. Kupujący z kolei zyskuje gwarancję, że transakcja dojdzie do skutku i w zamian za przekazane już środki sprzedający przeniesie na niego prawo własności. Nie może dojść do następczego jednostronnego modyfikowania przez składającego depozyt postanowień dotyczących zasad wypłaty depozytu. Nie ma zatem takiej możliwości, aby kupujący po wpłacie środków zmodyfikował warunki wypłaty.

Wydanie depozytu notarialnego

Wydanie depozytu sprzedającemu następuje za pokwitowaniem. W praktyce przebieg umowy sprzedaży z wykorzystaniem depozytu notarialnego wygląda w ten sposób, że kupujący dzień przed aktem notarialnym przelewa środki na rachunek depozytowy notariusza. Następnie notariusz sporządza protokół przyjęcia środków do depozytu, w którym potwierdza otrzymanie środków. Strony podpisują umowę sprzedaży a notariusz dokonuje wypłaty środków.